İnsanoğlu ilk çağlardan beri çevreyi fazlasıyla etkilemiştir ve etkilemeye devam ediyor. Günümüzde de etkisini fazlasıyla hissettiğimiz küresel ısınmanın etkilerini nasıl engellerim hiç düşündünüz mü? O zaman gelin birlikte bakalım.
Küresel Isınma Nedir?
Küresel ısınma, “Sanayi devriminden beri, özellikle fosil yakıtların yakılması, ormansızlaşma, tarımsal etkinlikler ve sanayi süreçleri gibi çeşitli insan etkinlikleri ile atmosfere salınan sera gazlarının atmosferdeki birikimlerindeki hızlı artışa bağlı olarak, şehirleşmenin de etkisiyle doğal sera etkisinin kuvvetlenmesi sonucunda, yeryüzünde ve atmosferin alt katmanlarında (alt ve orta troposfer) saptanan sıcaklık artışı” olarak tanımlanabilir.
Dünyada nüfus yoğunluğunun aşırı bir şekilde artması, göç ve kentleşme hareketleri, yaşam standartlarının yükselmesi, yoğunlaşan sanayi üretimindeki artışların sonuçları olarak yaklaşık son 150 yıldır gittikçe artan ve aşırı miktarda tüketilen petrol, kömür ve doğalgaz gibi fosil yakıtları ve arazi örtüsündeki değişimler nedeniyle, büyük miktarda zararlı gaz ve parçacıkların atmosfere salınması, küresel ısınmaya neden olan en önemli etkenlerdir.
Küresel Isınmaya Neden Olan Gazlar Nelerdir?
Atmosferde, ozonun (O3) yoğunluğunu azaltan kloroflorokarbon (CFC) gazları ve karbondioksit (CO2), metan (CH4), diazot monoksit (N2O) gibi sera gazlarının miktarlarında önemli ölçüde artışlar olmuştur, theodysseyonline.com‘u iletir. Bu artışlardan dolayı atmosferde kuvvetlenen sera işlemi beraberinde günümüzdeki küresel ısınma ve küresel iklim değişimi problemini ortaya çıkarmıştır.
Küresel Isınmaya Karşı Neler Yapabiliriz?
1- Kişisel aracınızı daha az kullanarak toplu taşımaya yönelin
Kişisel araçlarınızı kullanmak yerine bisiklet kullanın, yürüyün veya toplu taşımayı tercih edin. Benzinli araba kullanılmayan her kilometre için 150 g – 380 g karbondioksit tasarruf edilecektir. Trafiği ve kirliliği azaltarak şehirlerimizin daha temiz olmasına katkıda bulunun.
2- Ambalajlı ürün kullanımınızı azaltın
Satın aldığınız ürünlerin ambalajlarını tekrar değerlendirin veya geri dönüştürün. Çünkü özellikle plastik ambalajların doğada kaybolma süresi bin yılı buluyor. Alışverişlerde plastik poşet kullanmamaya özen gösterin, yeniden kullanabileceğiniz alışveriş torbaları alın. Çevrenizi de bu konuda bilinçlendirin. Bu noktada 3R (Reduce- Reuse – Recycle) Hedefini uygulayabiliriz. 3R hedefine; öncelikle “azaltmaya”, ardından “yeniden kullanmaya” ve sonra “geri dönüşüme” odaklanarak etkin bir biçimde ulaşılabilir.
3- Ağaç dikin
Küresel ısınmayla mücadele de ilk sırada yapmamız gereken eylem ağaç dikmek olarak görülüyor. Ağaçlar güneş ısısının bir kısmını emerek ve yansıtarak izolatör görevi görürler, böylece güneş radyasyonunun ısı ve kavurucu etkisini azaltırlar. Her yıl en azından bir ağaç dikin. Bir ağaç ömrü boyunca 1 ton karbondioksit emmektedir.Ayrıca ETH Zürih araştırmacı Ekolog Thomas Crowther ‘’ağaçların iklim değişikliği ile mücadelede en güçlü silah’’ olduğunu belirtmiştir.
4- Su tasarrufu yapın
Küresel ısınmaya karşı mücadele de su tasarrufu yapmak büyük önem arz eder. Su kaynaklarının kısıtlı olduğu coğrafyadaatacağımız küçük adımlar büyük etkiler yaratabilir. Bunun için evlerde kullandığımız musluk bataryalarını değiştirmek, akan tesisatları onarmak, diş fırçalarken, duş alırken sürenin kısa tutulması gibi önlemlerle bir yılda kullanacağınız toplam su miktarını en aza indirebilirsiniz. Birleşmiş Milletler Dünya Su Gelişimi Raporu 2020’ye göre su kullanımı son yüzyılda 6 kat arttı. Raporda sulak adamların korunmasının “hayati önem” taşıdığı çünkü bu alanların selleri durdurduğu, suyu saflaştırdığı gibi ormanlar kadar karbon muhafaza ettiği belirtildi. Raporun editörü Richard Connor, “Eğer su tasarrufu yapıyorsanız, enerji tasarrufu yapıyorsunuz demektir. Bu yolla su getirecek enerjiyi üretmek için çıkacak sera gazı da azalır” dedi.
5- Elektronik cihazlarınızı kapatın
Enerji tasarruflu – çevre dostu elektronik cihazları tercih edin. Cihazınız enerji tasarruflu olsa bile, onları aşırı kullanmayın. Evinize uzun süre uğramayacaksanız buzdolabınızı kapatın. Isıtıcıyı kış aylarında gerekmedikçe çok fazla kullanmayın. LED saatlerle donatılmış kahve makineleri, mikrodalga fırınlar, masaüstü bilgisayar kullanılmadığı zamanlarda da güç tüketir. İhtiyacınız olmadıkça bu cihazları tamamen kapatın. Yıl sonunda tasarruf edilen enerji miktarını hesapladığınızda, bu küçük tasarruflar sonunda büyük tasarruflara dönüşecektir.
6- Yenilenebilir enerjileri kullanmaya çalışın
Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanılmasıyla beraber küresel enerji kullanımından doğan karbon ayak izinin azaltılması mümkün olabilmektedir. 2030 yılına kadar yenilenebilir enerji payının iki katına çıkmasıyla emisyon salınımının yaklaşık yarısının azaltılması sağlanabilir ve enerji verimliliğiyle birleşince küresel sıcaklıktaki ortalama yükseliş 2°C’nin altında (1.5°C) tutulabilir ve iklim değişikliğinin küresel bir felaket olmasının önüne geçilebilir. Bu sebeplerüzgar ve güneş enerjisi gibi yenilenebilir enerji kaynaklarını daha fazla tercih edin.
7- Et yeme alışkanlığınızı azaltın
Araştırmalar, dünyadaki sera gazı emisyonlarının en az yüzde 15’inin kaynağının hayvan yetiştiriciliği olduğunu gösteriyor. Bu oran, hava ve kara trafiğinin yol açtığı sera gazı emisyonundan daha yüksek. Hayvanların sindirimi atmosfere metan gazı salınımına neden olurken, gübre üretimi CO2 yayıyor. Hayvancılıkta fosil yakıtların kullanılması yine çevre için önemli bir sorun. Diğer yandan hayvan yemi üretimi (özellikle soya), ormanların yok olmasına yol açarak gezegenin sera gazı elimine etme kapasitesini düşürüyor. Daha az et ve daha fazla yerel yetiştirilmiş sebze ve meyveler yemek karbon salınımını azaltır.
Küresel ısınma mevsimlerin kısalmasına, besin zincirinin bozulmasına, kuraklıklara, gezegendeki tatlı su miktarının azalmasına, türlerin kitlesel olarak yok olmasına, hastalıklara, buzulların erimesine sebep olur. Hepimizin küresel ısınma konusunda bir rolü ve sorumluluğu var. Küresel ısınma, sonunda dünyayı yaşanmaz bir hale çevirebilir. Yaşam tarzımızı ve alışkanlıklarımızı değiştirmezsek daha kötü sonuçlarla karşılaşabiliriz. Şimdi harekete geçme zamanı.
Kaynaklar
Türkeş Murat, Küresel iklim değişikliği nedir? Temel kavramlar, nedenleri, gözlenen ve öngörülen değişiklikler, Araştırma Makalesi, Ocak 2008, s.32
Özmen M. Tamer , Sera Gazı – Küresel Isınma ve Kyoto Protokolü, İMO Dergisi, 2009, s.43
Calculate Your Driving Emissions, http://shrinkthatfootprint.com/calculate-your-driving-emissions , Erişim Tarihi: 19.04.2020
+21 Astounding Reasons Why You Should Plant a Tree Today https://www.conserve-energy-future.com/astounding-reasons-why-you-should-plant-tree-today.php , Erişim Tarihi: 20.04.2020
https://tr.wikipedia.org/wiki/K%C3%BCresel_%C4%B1s%C4%B1nma#cite_note-40 , Erişim Tarihi: 19.04.2020
Chrıstıan Jon, Research: Planting Trillions of Trees Could Cancel Out CO2 Emissions, https://futurism.com/planting-trillions-trees-cancel-co2-emissions , Erişim Tarihi: 20.04.2020
Dünya Su Günü | “Su tasarrufu küresel ısınmaya karşı göz ardı edilen ama güçlü bir silah”, https://theworldnews.net/tr-news/dunya-su-gunu-su-tasarrufu-kuresel-isinmaya-karsi-goz-ardi-edilen-ama-guclu-bir-silah , Erişim Tarihi: 20.04.2020
What are Energy Efficient Homes?, https://www.conserve-energy-future.com/11-ways-to-make-your-home-more-energy-efficient.php , Erişim Tarihi: 20.04.2020
Güner Esra Deniz , Turan Emine Su, Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Küresel İklim Değişikliği Üzerine Etkisi, Artvin Çoruh Üniversitesi Doğal Afetler Uygulama ve Araştırma Merkezi Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, Cilt 3 , Sayı 1, s. 49
https://tr.euronews.com/2019/01/14/kirmizi-et-yemeyerek-kuresel-isinmayla-mucadeleye-katki-kanser-kitlik-tarim , Erişim Tarihi: 19.04.2020