Yurtdışına çıkmak için pasaporta, bir ülke vatandaşı olmak için kimlik belgesine ihtiyacımız olduğu kadar bir iş yeri açmak için de İş Yeri Açma ve Çalıştırma Ruhsatına ihtiyacımız vardır. Çünkü bu ruhsat olmadan, herhangi bir işletmeyi hizmete açmak mümkün değildir. Bu ruhsat, konuya dair yetki sahibi idari birimler tarafından İş Yeri Açma ve Çalıştırma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik kapsamında hizmet sağlanabilmesi için verilen bir izindir.
Bir iş yeri, bu usullere uygun olarak alınan ruhsata sahip olmadan açılamaz ya da çalıştırılamaz ve yönetmelikteki yetkili idareler dışında kalan kurum ve kuruluşlardan alınan ruhsat ve belgeler ise ruhsat alma sorumluluğunu ortadan kaldırmaz. Ruhsat olmadan açılan ve çalıştırılan iş yerleri, il özel idaresi ya da belediyeler gibi yetkili idareler tarafından kapatılma riski ile karşı karşıyadır. Bu nedenle bu ruhsatın alınması son derece önemli bir husustur.
İş Yeri Açma ve Çalıştırma Ruhsatı verilen iş yerleri belli kriterleri sağlayabilmelidir ve bu kriterlerin en önemlilerinden biri de çevre dostu olmasıdır. İlişkin yönetmelikte geçen deyimlerden biri Gayrisıhhi Müessese olup, faaliyeti sırasında çevresinde bulunanlara biyolojik, kimyasal, fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden az veya çok zarar veren veya vermesi muhtemel olan ya da doğal kaynakların kirlenmesine sebep olabilecek müesseseleri kapsamaktadır. Gayrisıhhi müesseseler üçe ayrılır;
Sıhhi müesseseler ise, imalat yapılmayan ve gayrisıhhi müesseseler kapsamına girmeyen işyerleridir. Bu iş yerleri sadece satışın, sergilemenin yapıldığı yerlerdir. Bu kapsamlarda, açacağımız iş yerinin sınıfının belirlenmesi, ruhsat başvuru ve sonuçlandırma sürecinin ilk aşamasıdır.
İkinci aşama ise, alınacak kuruma ve ilçelere göre değişiklik gösteren gerekli belgelerin tamamlanmasıdır. Belgelerin tam listesi, ilçe belediyelerinden öğrenilebilir. Bir sonraki aşama başvuru aşamasıdır. Başvurular, ruhsat ve denetim müdürlüğü, ruhsat kontrol servislerinden alınabilecek başvuru formları doldurularak ve gerekli belgeleri eksiksiz tamamladıktan sonra yine ruhsat ve denetim müdürlüğü, ruhsat kontrol servisine yapılır. Eksiksiz alınan belgeler karşılığında görevli memur ‘alındı belgesi’ düzenler ve başvurana iletir.
Ruhsat kontrol servisi yetkilileri, işyerine ruhsat almak isteyen kişi tarafından teslim edilen belgeleri ön incelemeden geçirir. Dosyalarında problem olmayan başvurular, ruhsat kontrol yetkilileri tarafından ruhsat kontrol komisyonuna teslim edilir. Ruhsat kontrol komisyonu ise teslim aldığı belgeleri, söz konusu işyerinin ilgili mevzuatlar açısından uygunluğunu kontrol eder. Ancak, umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinde ise ruhsat ve denetim müdürlüğü ruhsat kontrol komisyonu kontrolünden önce, başvuruyu alan ruhsat servisi yetkilisi tarafından işyeri ile ilgili emniyet müdürlüğüne görüş sorulur. Söz konusu işyerinin asayiş ve güvenlik yönünden uygun olduğu belirlenirse, başvuru ruhsat ve denetim müdürlüğüne bildirilir.
Ruhsat kontrol komisyonu tarafından kontrol edilen işyerinde, herhangi bir sorun tespit edilmezse işyeri açma ve çalışma ruhsatı kesinleşir. Ruhsat işlemi tamamlanan işyerleri, faaliyetlerine başlayabilirler. İleriki dönemlerde, işyerine yeni ortak alınması durumunda ya da bir ortağın ayrılması durumunda yeniden ruhsat çıkarılması gerekmez. Ancak, işyerinin başka bir adrese nakledilmesi durumunda yeniden ruhsatlandırma yapılması gerekir. İşyeri sahibinin ölümü durumunda ise, yeni ruhsat düzenlenmesine gerek kalmaz. Alınan ruhsatların, işyerinde herkesin görebileceği şekilde asılması gereklidir.
